آئين دوستي

واژة «دوستي» كلمه‎اي است كه انسان از دوران كودكي با آن آشنا و تا پايان عمر خود با آن مأنوس است و به همين جهت در جامعه، روزنامه‎ها، مجلات، رسانه‎هاي گروهي، صدا و سيما، مجامع آموزشي و مراكز علمي از آن زياد سخن مي‎گويند و هريك با برداشتهاي متفاوت و سلايق مختلف، تعاريف گوناگوني از آن دارند.
از آنجا كه انسان موجودي اجتماعي است و با توجه به نياز روحي و جسمي او به دوست و رفيق راه، و نظر به اهميت موضوع «دوستي» و اثري كه در ساختار شخصيت هر فرد دارد؛ بر آن شدم كه با استفاده از كلام وحي و سخنان سازندة ائمه معصومين: در اين كتاب به اين موضوع بپردازم.
پيش از هرچيز يادآوري چند مطلب لازم است.
الف) كتاب حاضر مشتمل بر سه بخش است: بخش اوّل دوستي و تعريف آن، انواع دوستيها و نقش دوست در زندگي، نظر اسلام پيرامون اهميت گزينش دوست و نياز روح و جسم هر فرد به آن. بخش دوم چگونگي انتخاب، و ويژگيهاي دوستان شايسته و وظايف انسان در مقابل دوستان خود. بخش سوم و پاياني دربارة خطر دوستان ناشايست، ذكر صفات آنان و آثار دوستي‎هاي ناشايست.
ب) اين نوشتار به گونه‎اي ساخته و پرداخته شده است كه براي استفادة نسل نو بويژه مقطع سني جوانان مفيد و قابل مراجعه باشد. مي‎دانيم كه ميل به دوست‎يابي چيزي است كه از نوجواني كم‎كم شدت مي‎گيرد و در جواني به اوج خود مي‎رسد. جوانان در اين دوران معمولاً بيشتر به دنبال گزينش دوست مي‎باشند و به صورت طبيعي سؤالات مختلفي در ذهن آنان به وجود مي‎آيد؛ از جمله اين‎كه: چه كسي را به دوستي خود برگزينيم؟ چگونه انتخاب كنيم؟ دوستان خوب و بد كدام‎اند؟ صفات هر يك از آنان چيست؟ آيا لازم است پيش از انتخاب دوست، او را آزمايش كنيم؟ و... دهها سؤال ديگر كه در اين راستا به ذهن مي‎رسد.
در اين كتاب سعي شده تا با بياني ساده به اين سؤالات پاسخ گفته و راههاي بهتر و مطمئن‎تر در جريان اين انتخاب نشان داده شود.
ج) بسياري از دوستي‎هايي كه در جامعة ما جريان دارد، دوستي‎هايي است ناپايدار. اين دوستي‎ها به دلائل گوناگون پس از مدتي از بين مي‎روند و معمولاً براي هر دو طرف نتيجه‎اي جز رنج و ناراحتي به بار نمي‎آورند. امّا به راستي چرا اين‎گونه است و چرا عده‎اي هرچند صباح دوستاني را رها كرده و دوستان ديگري را برمي‎گزينند؟
علت اين ناپايداري را معمولاً خود افراد يا نمي‎دانند و يا توجهي به آن ندارند. در اين نوشتار علت اين ناپايداري بيان شده است.
د) در زبان فارسي واژة «دوست» كلمه‎اي آشنا و گويا است و براي همة افرادي كه آن را به كار مي‎برند مفهوم روشني دارد امّا در زبان عربي از واژه‎هاي مختلفي براي بيان مفهوم دوستي استفاده مي‎شود. مثلاً در بهره‎گيري از آيات و احاديث، به كلمه‎هايي برمي‎خوريم همچون صديق، رفيق، خليل، حبيب، محبت، مودّت، مصاحبت، مجالست، اخوّت و...